ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥΣ ΚΑΘΕ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

Παρατηρητήριο για την Πρόληψη της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού

Σέρρες, 6-2-2014

Αγαπητοί συνάδελφοι, συναδέλφισσες,

Η ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στις 31/1/2014 στο Μουσικό Σχολείο Σερρών σηματοδότησε την έναρξη των δράσεων του Παρατηρητηρίου για την πρόληψη της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού. Οι σημερινές κοινωνικές συνθήκες, η ανομοιογένεια μέσα στις σχολικές  τάξεις, αποτέλεσμα κοινωνικοοικονομικών αλλαγών και μετακινήσεων πληθυσμών, αλλά και οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις απαιτούν την υλοποίηση προγραμμάτων που θα έχουν ως αποτέλεσμα τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Παρόλο που  η ερευνητικά τεκμηριωμένη γνώση των αρχών, των συστατικών και των επιπέδων παρέμβασης που επιφέρουν τη μεγαλύτερη μείωση του σχολικού εκφοβισμού είναι απολύτως απαραίτητη, στην Ελλάδα η καταγραφή των αποτελεσμάτων και  η αξιολόγηση πολλαπλών διαστάσεων των προγραμμάτων παρέμβασης είναι ελλιπέστατη. Για πρώτη φορά γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία με τρόπο που θα εμπλέκει όλη την κοινωνία. Εγκεκριμένοι φορείς, υπηρεσίες, εθελοντικές οργανώσεις, τοπικές αρχές θα συνεισφέρουν τόσο στον τομέα της πρόληψης και ενημέρωσης όσο και στην αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών. Η συνεργασία επίσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και η από κοινού εκπόνηση δράσεων και προγραμμάτων είναι ένα ακόμα θετικό στοιχείο του θεσμού του Παρατηρητηρίου.

Σύμφωνα με τα παραπάνω το έργο των υπευθύνων που όρισε κάθε σχολείο έχει δύο διαστάσεις. Πρώτιστα είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση συναδέλφων, μαθητών και γονέων, η εκπόνηση προγραμμάτων πρόληψης και παράλληλα η καταγραφή σοβαρών περιστατικών.

Παρακαλούμε συνεπώς το συντομότερο τους υπεύθυνους κάθε σχολικής μονάδας να ενημερώσουν στις συνεδριάσεις των συλλόγων διδασκόντων για το ρόλο του Παρατηρητηρίου, να συναποφασίσουν και να προγραμματίσουν ενδοσχολικές δράσεις (ενδοσχολική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ενημερώσεις γονέων κλπ) ανάλογα με τις ανάγκες κάθε σχολείου. Συνεργαζόμενοι στη συνέχεια με το Διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου να εντοπίσουν και να καταγράψουν  στην ηλεκτρονική φόρμα που υπάρχει στην παρακάτω διεύθυνση τα σοβαρά περιστατικά (που δεν είναι εύκολο να διαχειριστεί η σχολική μονάδα ή χρήζουν προσοχής ή έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως εμπλοκή μεγάλου αριθμού μαθητών, σημαντικές βλάβες στους θύτες, ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες, εμπλοκή γονέων, ανάγκη υποστήριξης ειδικών κλπ). Οι υπεύθυνοι των σχολικών μονάδων σε συνεργασία με τους συλλόγους διδασκόντων μπορούν να συναποφασίσουν τη συχνότητα καταχώρησης των περιστατικών αυτών (π.χ. 2 φορές τον μήνα) μετά από σχετική παιδαγωγική συζήτηση στο σχολείο.

http://www.erotimatologio.kmaked.eu/

Σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε ότι: εκφοβισμός θεωρείται η συνειδητά επαναλαμβανόμενη βίαιη συμπεριφορά, μεγάλου ή/και δυνατού μαθητή, ή ομάδα μαθητών προς ένα μικρότερο και αδύναμο (νοητικά, με αναπηρίες, παιδιά από μειονότητες, διαφορετικής φυλής, χρώματος, θρησκείας), ο οποίος δεν μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του, με σκοπό να τον βλάψει. Εκδηλώνεται λεκτικά, με απειλές, προσβολές, σωματικά με γροθιές, κλωτσιές, σεξουαλικές χειρονομίες, με κοινωνικό αποκλεισμό. Ένας μαθητής θεωρούμε ότι εκφοβίζεται ή θυματοποιείται όταν εκτίθεται επανειλημμένα και για αρκετό διάστημα σε αρνητικές πράξεις άλλου ή άλλων μαθητών, που εκδηλώνονται ως μορφές βίαιης ή επιθετικής συμπεριφοράς ( Olweus, 1991). Δεν λέγεται «εκφοβισμός» όταν δύο μαθητές ίσης δύναμης και επιρροής (σωματικής ή ψυχολογικής) διαφωνούν ή τσακώνονται.

Η φόρμα καταγραφής είναι ανώνυμη και αποσκοπεί μόνο στην στατιστική επεξεργασία των στοιχείων σε επίπεδο διεύθυνσης ώστε να διερευνηθεί το φαινόμενο της σχολικής βίας και να σχεδιαστούν ανάλογες παρεμβάσεις. Αρχικά σημειώνεται η σχολική μονάδα, η Διεύθυνση Εκπαίδευσης στην οποία ανήκει, το είδος και η ημερομηνία του περιστατικού. Στη συνέχεια καταγράφεται ο αριθμός των εμπλεκομένων και ζητούνται κάποια στοιχεία που αφορούν το θύτη και το θύμα. Ακολουθεί η παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο αντέδρασε η σχολική μονάδα και τέλος υπάρχει χώρος για τη συμπλήρωση άλλων σχολίων και παρατηρήσεων.

Σε κάθε περίπτωση σοβαρού περιστατικού ενημερώνεται άμεσα ο διευθυντής/τρια της σχολικής μονάδας, ο σχολικός σύμβουλος  και ο συντονιστής των δράσεων της Π.Ε ώστε να σχεδιαστούν τρόποι αντιμετώπισης και παρέμβασης σε συνεργασία με θεσμοθετημένους φορείς όταν αυτό κριθεί αναγκαίο.

Το υπουργείο Παιδείας και θρησκευμάτων στο πλαίσιο των δράσεων του Παρατηρητηρίου καλεί τους μαθητές όλων των τάξεων να συμμετέχουν στη διαμόρφωση της ιστοσελίδας του με τη δημιουργία αφίσας μέσω της οποίας θα εκφράσουν τα βιώματα, τις σκέψεις και τις ελπίδες τους για ένα σχολείο χωρίς βία (το σχετικό έγγραφο υπάρχει στην ιστοσελίδα της διεύθυνσης και έχει σταλεί στα σχολεία).

Επίσης υπενθυμίζουμε ότι στις 11/2/2014 είναι η ημέρα αφιερωμένη στην Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο και με αυτή την αφορμή μπορούν να πραγματοποιηθούν σχετικές δράσεις. Ανάλογες δράσεις μπορούν να γίνουν και κατά την ημέρα (6/3/2014) που έχει οριστεί ως Ημέρα κατά του σχολικού Εκφοβισμού.

Στο Blog του Παρατηρητηρίου (http://paratviasdipeserron.blogspot.gr/) που δημιουργήσαμε μπορείτε να βρείτε βοηθητικό υλικό. Επίσης καθώς επιθυμούμε αυτή η ιστοσελίδα να αποτελέσει βήμα έκφρασης όλων των εκπαιδευτικών, μπορείτε να μας στέλνετε (parat.vias.dipe.serron@gmail.com) τις δικές ερωτήσεις, σκέψεις, ιδέες, δράσεις και πρακτικές ώστε να τις αναρτούμε.

Η επόμενη συνάντηση όλων των υπευθύνων προγραμματίζουμε να πραγματοποιηθεί στο τέλος του Απριλίου. Τέλος προτείνουμε με τη λήξη  του σχολικού έτους όσοι συνάδελφοι το επιθυμούν να παρουσιάσουν τις δράσεις που ανέπτυξαν με σκοπό την ανταλλαγή ιδεών και καλών πρακτικών.